Kalmthout, een 'duurzame gemeente'

Gepubliceerd

Deel dit standpunt

Kalmthout onderschrijft ten volle als lokaal bestuur de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Die doelstellingen zijn universeel en zijn een goed kader om vanuit het lokale beleid de link te leggen tussen lokaal en globaal.

  • Volgende doelstellingen worden geïntegreerd in onze beleidsplannen en dienstverlening: 

- Geen armoede

- Geen honger

- Goede gezondheid en welzijn

- Kwaliteitsonderwijs

- Gendergelijkheid

- Schoon water en sanitair

- Betaalbare en duurzame energie

- Eerlijk werk en economische groei

- Industrie, innovatie en infrastructuur

- Ongelijkheid verminderen

- Duurzame gemeenschappen

- Verantwoorde consumptie en productie

- Klimaatactie

- Leven in het water

- Leven op het land

- Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten

- Partnerschap om doelstellingen te bereiken

  • Ook in Kalmthout willen we hieraan meewerken. Dat gebeurt o.a. door fair-trade initiatieven, duurzame landbouw, voldoende groenvoorzieningen, zuivering van afvalwaters, stimuleren van groene economie, duurzaam bouwen, het onderwijsaanbod, het klimaatactieplan, natuurbeheer, armoedebestrijding en goed overleg met de bevoegde adviesraden.
  • Kalmthout mag zich, samen met 6 andere Vlaamse gemeenten, ‘SDG-pionier’ noemen. Daarvoor ontving de gemeente, als één van de eerste in Vlaanderen, een internationaal certificaat vanwege hun inzet de voorbije jaren als duurzame gemeente. In het SDG-actieplan werden uiteenlopende duurzame acties uitgewerkt. De ‘Uitpas’ betrekt mensen met een beperkt budget bij vrijetijdsactiviteiten, met 1000 zonnepanelen op de gemeentelijke gebouwen zorgen we voor hernieuwbare energie en de bomenteller houdt nauwgezet het aantal nieuwe bomen bij in Kalmthout. Met ons hemelwater- en droogteplan zorgen we voor voldoende opvang, infiltratie en hergebruik van regenwater, de sociale kruidenier heeft een ruim aanbod aan gezonde voeding en we zetten in op digitalisering voor een betere en toegankelijke dienstverlening. Het SDG-actieplan vormt ook de volgende jaren de leidraad voor een globale aanpak om de duurzaamheidsdoelstellingen lokaal te vertalen in het gemeentelijke beleid. Zo werken we in Kalmthout goed mee om te komen tot een meer duurzame, rechtvaardige en inclusieve wereld.

Lokale energie- en klimaattransitie

Dat het klimaat verandert, is de laatste jaren erg tastbaar geworden door de extremere weersomstandigheden, zoals de langere periodes van droogte en warmte die doorbroken worden met perioden van hevige regenval en intense regenbuien.

  • We moeten ons voorbereiden op de impact van een stijgend risico op hittestress, droogte en wateroverlast. De broeikasgasemissies moeten in evenwicht komen met de natuurlijke opname van deze broeikasgassen. Hiervoor is ook lokaal een energie- en klimaattransitie nodig. We moeten de uitstoot van broeikasgassen maximaal beperken en onze samenleving weerbaar maken tegen de gevolgen van de klimaatverstoring. De voorbije jaren werden al diverse klimaatacties ondernomen zoals het participatieve zonneproject, het plaatsen van laadpalen voor elektrische voertuigen, het aanbod van deelwagens en deelfietsen, de vele groepsaankopen voor o.a. groendaken en spouwmuurisolatie.Daar willen we verder werk van maken. Met de ondertekening van het burgemeestersconvenant 2030 hebben we ons ertoe verbonden om de lokale CO2-uitstoot met 40% te reduceren tegen 2030, het klimaatbestendiger maken van de gemeente en het verzekeren van een goede toegang tot betaalbare, duurzame en veilige energie voor iedereen. 
  • Om dit engagement te vertalen naar concrete acties werd het Energie- en klimaatactieplan goedgekeurd. We zetten daarvoor in op verschillende speerpunten, acties en maatregelen die de volgende jaren nodig zijn om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en onze gemeente weerbaar te maken tegen hitte, droogte en wateroverlast. Het is een gemeentelijke energie- en klimaatactieplan, dus de acties die hierin zijn opgenomen focussen zich op de lokale bevoegdheden en taken. De klimaattransitie kan uiteraard pas echt een succes worden als alle overheidsniveaus en de Kalmthoutse gezinnen en bedrijven meewerken.

- De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en het eerste speerpunt is dan ook de gemeente als klimaatneutrale organisatie. Ook de CO2-uitstoot van het gemeentelijke patrimonium moet met minstens 40% verminderen, via onder meer het energieverbruik. Voorbeelden hiervan zijn het nieuwe gemeentehuis en de turnhal, die allebei energieneutraal en fossielvrij zijn. De openbare verlichting wordt volledig overgeschakeld op LED en bij de aankoop van nieuwe gemeentelijke voertuigen wordt in eerste instantie geopteerd voor elektrische wagens. 

- Een tweede speerpunt zijn de groenblauwe netwerken. De open, groene ruimte zorgt ervoor dat bij hevige regenbuien het overtollige regenwater kan worden opgevangen. Regenwater moet in de grond kunnen infiltreren en de grondwaterlagen aanvullen. Anderzijds is het tijdens periodes van droogte en hitte belangrijk dat er voldoende verkoeling is in bossen of parken aangezien bomen naast verkoeling ook zorgen voor de zuivering van de lucht. Groenblauwe netwerken doorheen de gemeente zijn dan ook belangrijk als klimaatbuffer voor de bebouwde ruimte. Met de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Overheid engageren we ons om de verharding met 1 m² per inwoner te verminderen tegen 2030. Voor Kalmthout betekent dit 1,9 ha ontharden. Op het Willy Vandersteenplein in Heide en rond de kerk van Achterbroek wordt het openbaar domein alvast gedeeltelijk onthard. Een ander engagement is het voorzien van 1 extra boom en halve meter haag of gevelbeplanting per inwoner. Dat betekent 19.000 extra bomen. We zullen naast de aanplantingen op openbaar domein ook onze inwoners stimuleren en ondersteunen om mee bomen aan te planten door de acties 1000 bomen en de Behaag Natuurlijk-actie te blijven organiseren.

- Het derde speerpunt, klimaatneutrale en klimaatbestendige kern, gaat over onze woningen. Door investeringen in doorgedreven isolatie en hernieuwbare warmte realiseren we grote emissiereducties bij de huishoudens en de dienstensector. 47% van de CO2-uitstoot in Kalmthout is te wijten aan het fossiel energieverbruik van gebouwen van huishoudens en tertiaire sector. Hier vallen dus veel winsten te boeken. Het renovatietempo van woningen moet sterk stijgen. Minstens 3% van de woningen moet jaarlijks naar energielabel A gaan. Als gemeente moeten we particulieren ontzorgen door o.a. het renovatietraject van Fluvius te stimuleren en de gratis renovatiebegeleiding via het project Energiek renoveren. Ook het promoten van de energielening van Igean, de Vlaamse ‘Mijn Verbouwlening’ (tot 60.000 euro) is één van de acties. 

- Klimaatvriendelijke mobiliteit is een ander speerpunt. Mobiliteit is de op twee na belangrijkste bron van uitstoot in de gemeente. We blijven investeren in fietsinfrastructuur om mensen nog meer op de fiets te krijgen. Bij de heraanleg van wegen vertrekken we ook steeds vanuit het standpunt van de fietser en voetganger. Er komen meer laadpunten voor de elektrische wagens en door het aanbieden van meer elektrische deelauto’s willen we gezinnen ondersteunen om niet afhankelijk te zijn van een eigen wagen. Eén deelwagen vervangt 8 à 12 particuliere wagens en zet aan tot ‘rationeel autogebruik’, het gebruik van een deelwagen doorbreekt het ‘auto-matisme’ om voor elke verplaatsing de auto te nemen. Voor de gebruiker is het tot 15.000 km/jaar bovendien goedkoper om te rijden met deelwagens dan een eigen wagen met alle kosten die daarbij komen.

- De energie van de toekomst is hernieuwbaar en wordt dichter bij huis geproduceerd. We moeten volop gaan voor de productie van groene stroom. De 3 windturbines en de vele zonnepanelen in onze gemeente zorgen ervoor dat het aandeel van lokale, hernieuwbare elektriciteitsproductie in onze gemeente voldoet aan iets meer dan 24% van de lokale vraag naar stroom. Om naar een volledig klimaatneutrale energievoorziening te gaan, dient de productie van hernieuwbare energiebronnen nog toe te nemen. Er liggen al zo’n 1000 zonnepanelen gemeentedaken in samenwerking met de coöperatieve Ecopower. Bij nieuwbouw of verbouwingen onderzoeken we steeds of het plaatsen van zonnepanelen opportuun is. Ook het informeren van verenigingen, bedrijven en burgers over de voordelen van zonnepanelen en promoten van groepsaankopen blijft een prioriteit.

- Tot slot zijn ook het duurzaam ondernemen en de lokale circulaire consumptie belangrijke speerpunten binnen het energie- en klimaatactieplan. We ondersteunen bedrijven uit de landbouw, industrie of dienstensector die stappen zetten naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering door het organiseren van infoavonden en samenaankopen, maar ook door het stimuleren van investeringen in zonnepanelen, groendaken en regenwaterhergebruik. Met de Ecowijzer promoten we de korte keten en het aankopen van lokale producten. Daarvoor maken wede lokale producenten bekend bij burgers en wijzen we op de voordelen van lokaal consumeren. De streek- en biomarkt is hierin een belangrijke schakel.

Inzetten op hemelwater- en droogteplan

  • Met het Kalmthoutse hemelwaterplan beschikken we over een duidelijke visie op hoe het systeem van waterhuishouding in onze gemeente moet evolueren. Het vormt de leidraad bij toekomstige water gerelateerde projecten. De klimaatverandering en de meer intense buien zorgden de voorbije jaren voor zowel droogte als overstromingen. Het plan moet de komende jaren de waterhuishouding in Kalmthout omvormen tot een klimaatrobuust en duurzaam systeem. Nu loopt er nog te veel regenwater gewoon de riolen in.
  • We kiezen niet enkel voor een vertraagde afvoer van hemelwater, maar ook voor infiltratie en hergebruik ervan. Dat moet zowel op publiek als op privaat domein. Met deze maatregelen willen we wateroverlast voorkomen. Daarnaast hebben ze ook een positief effect op de  waterkwaliteit. Per wijk gaat het om gerichte maatregelen die we komende jaren zullen uitvoeren.
  • Het  recent goedgekeurde droogteplan vult het Kalmthoutse hemelwaterplan aan. Met deze twee plannen zetten we in op een aantal concrete acties om beter om te gaan met regenwater. Zowel bij te veel als bij te weinig water. Periodes van droogte zullen in de toekomst meer en meer voorkomen. De gevolgen daarvan zijn in eerste instantie merkbaar in natuur- en landbouwgebieden. We moeten ervoor zorgen dat meer water lokaal bijgehouden wordt. In het droogteplan focussen we op grondwaterwinningen en bronbemalingen, ontharding, hergebruik, infiltratie en groenblauwe dooradering.  Er worden de komen jaren specifieke maatregelen tegen verdroging uitgewerkt voor landbouwgebieden, natuurgebieden en bebouwde gebieden. Dat komt de natuur en de leefbaarheid van Kalmthout ten goede.