Zwerfvuil is een hardnekkig maatschappelijk probleem. Al jaren zoeken verschillende instanties in Vlaanderen oplossingen voor het zwerfvuil en sluikstort op de wegen. In de aanpak van zwerfvuil werkt het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) op een driesporenbeleid: sensibiliseren, verbaliseren en opruimen.
Onderzoek van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) wijst uit dat liefst 77% van de Vlamingen - drie op de vier - zegt zich aan zwerfvuil te ergeren. Bovendien wordt zwerfvuil meer en meer als een factor opgegeven die aanleiding geeft tot een onveilig gevoel op straat.
Ook langs de Vlaamse wegen en op de parkings is er zwerfvuil. AWV doet regelmatig algemene zwerfvuilopruimbeurten langs gewest- en autosnelwegen. Fietspaden langs gewestwegen worden 4 tot 6 keer per jaar geborsteld.
Tijdens de Week van de Handhaving, van 2 tot en met 8 oktober 2023, werden in Waasmunster tijdens een 72 uren durende controleactie op sluikstorten aan de snelwegparking langs de E17 maar liefst 74 sluikstorters op heterdaad betreft. AWV en de federale wegpolitie vroegen met die actie tijdens de Week van de Handhaving opnieuw aandacht voor de problematiek van het sluikstorten.
Op een schriftelijke vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) antwoordde bevoegd minister Lydia Peeters (Open Vld): “AWV heeft een nieuw intern handhavingskader opgesteld, met hieraan gekoppeld de aanstelling van nieuwe gewestelijke toezichthouders. Deze toezichthouders krijgen in hun tijdsbesteding meer ruimte om in te zetten op handhaving (2022-2023).
Er werd daarnaast door Mooimakers jaarlijks een gerichte sensibiliseringscampagne opgezet rond snelwegen m.b.t. het achterlaten van afval. Deze campagnes verschijnen telkens voor een maand op de meer dan 500 aanplakborden langs de Vlaamse snelwegen. De campagnes werden daarnaast nog verder aangevuld met andere media, gaande van radio, truckvertising, activaties op snelwegen en sociale media. AWV werkt hieraan mee als wegbeheerder van de autosnelwegen.
In het verleden werden stand alone campagnes bedacht die enkel op de autosnelwegen werden ingezet. Nu wordt de creatie ingepast in een andere campagne (handhaving), waardoor er een efficiëntieslag is doorgevoerd op vlak van het gespendeerde budget. De boodschap wordt nog extra versterkt door de handhavingscampagne op andere plekken dan autosnelwegen, zoals radio en abribus, maar dit binnen het budget van de handhavingscampagne en dus niet binnen het budget van de autosnelwegcampagnes. Dit verklaart de budgetverschuiving die blijkt uit bovenstaande tabel.
AWV werkt verder jaarlijks mee aan de Week van de Handhaving, georganiseerd door Mooimakers. Hierbij zet AWV in op repressief optreden in de vorm van heterdaadacties.
Tot slot werkte AWV samen met Mooimakers aan proefprojecten inzake camerahandhaving op basis van de GAS-wet, en het plaatsen van een nieuw type afvalcontainer met een groter inzamelvolume.
In de maand september van dit jaar is een sensibiliseringscampagne gepland op aanplakborden langs de autosnelwegen met ondersteuning in andere media, waarvoor een budget voorzien is van 60.000 euro excl. btw.”
De voorbije vijf jaar werd in totaal 1.297.430 euro besteed aan het ruimen en het ledigen van de vuilbakken op de (carpool)parkings die in het beheer van AWV zijn, exclusief de verwerking van het afval en exclusief de kosten op de parkings die in concessie gegeven zijn of die door de gemeenten onderhouden worden. De kostprijs per jaar bedroeg: 256.248 euro in 2019, 214.826 euro in 2020, 300.932 euro in 2021, 276.368 euro in 2022 en 249.056 euro in 2023.
De voorbije vijf jaar werd in totaal 608.008 euro besteed aan sensibiliseringscampagnes: 278.000 euro in 2019, 183.000 in 2020, 49.185 in 2021, 37.945 euro in 2022 en 59.878 in 2023.
Stijn De Roo: “Sensibiliseren is zeker verder nodig, maar zal niet volstaan. Het is duidelijk dat voor de hardleerse vervuiler ook handhavingsmaatregelen nodig zijn om de parkings in Oost-Vlaanderen te vrijwaren van zwerfvuil.”
