Nationaal ondervoorzitter Nathalie Muylle stelt jobsdeal 2.0 voor

De werkzaamheidsgraad in België bij de 20-64 jarigen bedroeg medio 2022 71,4%. Dit is nog een heel eind verwijderd van de beoogde 80% werkzaamheidsgraad. Daarbij zijn grote regionale verschillen te zien, zowel tussen de gewesten als binnen Vlaanderen. Vlaanderen gaat daarenboven gekreund onder een historisch hoog aantal vacatures en een kwalitatieve en kwantitatieve mismatch op de arbeidsmarkt. Brussel en Wallonië kampen dan weer met andere problemen zoals een hogere werkloosheid. Ook telt ons land een significant aantal langdurig werklozen en inactieven.

Momenteel zijn er 182 255 werkzoekenden zonder werk in Vlaanderen en meer dan 280 000 in heel België, waarvan meer dan 150.000 mensen langer dan 2 jaar werkloos zijn. In Vlaanderen alleen al zijn er 46.611 mensen die al 3 jaar of langer werkzoekend zijn. Van degenen die 3 jaar of langer werkzoekend zijn, zijn er 14.185 nu al officieel niet-inzetbaar waarvan we zeggen dat ze niet naar een nieuwe job begeleid kunnen worden en we dus de facto gewoon opgeven.

Kansen geven, maar ook kansen nemen. Dat is de essentie. We mogen niemand aan zijn lot overlaten, maar tegelijkertijd mag je ook inspanningen vragen van mensen. In een solidaire en welvarende gemeenschap draagt iedereen zijn steentje bij, geheel volgens zijn eigen mogelijkheden - Sammy Mahdi

Bovendien legt de huidige budgettaire toestand van de federale staat, met een begrotingstekort van meer dan 30 miljard euro, op termijn een hypotheek op de welvaart van de toekomstige generaties. Enkele structurele hervormingen dringen zich dan ook op om ons land opnieuw op het juiste spoor te zetten, onder meer op vlak van de arbeidsmarkt.

Werken moet altijd meer lonen dan niet werken. Vandaag leeft bij vele mensen het gevoel dat dat niet zo is en het huidige systeem van uitkeringen en sociale tarieven kan een werkloosheidsval in de hand werken. Dat moet veranderen. - Robrecht Bothuyne

cd&v wil met een jobsdeal 2.0 een aanzet geven voor een versterkt federaal arbeidsmarktbeleid. 15 concrete punten om de arbeidsmarkt te hervormen, met als doel een solidaire en welvarende gemeenschap te creëren voor de huidige en toekomstige generaties.  cd&v staat voor een solidaire en hechte gemeenschap waarin mensen kansen krijgen, vertrouwen gegeven wordt, niemand los gelaten wordt, maar waarin mensen ook hun verantwoordelijkheid opnemen. Dat is precies wat cd&v wil bereiken met dit plan. Meer mensen aan het werk krijgen door zij die willen werken of blijven werken beter te ondersteunen en het verschil tussen werken en niet-werken te vergroten. Maar evenzeer door een aanklampend beleid te voeren voor wie werkloos is, zonder harteloos te zijn, mensen aan hun lot over te laten of te stigmatiseren. We willen dat elkeen op arbeidsleeftijd een aanbod en begeleiding op maat krijgt. We laten ook niemand achter, maar willen de werkloosheidsverzekering ook terug echt gaan gebruiken waarvoor ze dient; een vangnet voor wie werkloos wordt en een springplank om snel terug aan de slag te kunnen gaan.

Wie wilt leren, bijscholen of werken, die verdient alle kansen. En wie moeilijkheden ondervindt op de arbeidsmarkt moeten we blijven vastpakken. Een 55+’er die 20 jaar gewerkt heeft bijvoorbeeld, moet extra begeleid worden maar mag ook zijn werkloosheidsuitkering niet verliezen. Dat zou onrechtvaardig zijn. - Nathalie Muylle

Het volledige 15-puntenplan

Dit 15-puntenplan past in een brede toekomstvisie op de arbeidsmarkt van de toekomst die cd&v momenteel uitwerkt. Deze jobsdeal 2.0 is dus niet alleen een voorzet voor een nieuwe federale arbeidsdeal, maar is ook onderdeel van een traject waarbij cd&v met alle experten, sociale partners, onderzoekers, HR-professionals, bedrijven en sectoren de dialoog aangaat om een vernieuwde arbeidsmarktvisie op diverse vlakken te ontwikkelen.

Verlaag de lasten op arbeid structureel aan de hand van een fiscale hervorming
Vandaag loont het voor veel mensen onvoldoende om een job of een promotie te aanvaarden. Onze lasten op arbeid moeten naar omlaag zodat werkende mensen meer netto over houden. De fiscale hervorming van Vincent Van Peteghem moet nog deze legislatuur zorgen voor een eerste lastenverlaging. Dit is complementair met de Vlaamse jobbonus van Jo brouns.

Uitkeringen mogen nooit sneller stijgen dan lonen zodat het financieel interessanter is om te werken dan in de werkloosheid te blijven
cd&v wil een rechtstreekse koppeling tussen het verhogen van de uitkeringen en het verhogen van de lonen zodat de welvaartsenveloppe of andere vormen van verhogingen van uitkeringener niet voor zorgen dat uitkeringen sneller stijgen dan een loon. Voor cd&v moet het optrekken van een aantal uitkeringen, om ze boven de armoedegrens te brengen, ook gepaard gaan met een hoger minimumloon.

Laat werknemers meer fiscaalvriendelijke uren presteren bij de eigen werkgever
Wie extra uren wil werken, moet deze in de eerste plaats kunnen presteren bij de eigen werkgever. Daarom willen we een structurele regeling om werknemers die dit wensen, overuren op een fiscaal en sociaal gunstige manier te laten presteren met een opbouw van sociale rechten. We moeten vermijden dat mensen die meer willen werken, gedwongen worden om dit te doen via  een flexi-job.

Verplicht een opleidingsplan bij collectieve ontslagen
Bij collectieve ontslagen als gevolg van een herstructurering van een bedrijf verplichten we de opmaak van een sociaal plan voor de werknemers. Dit sociaal plan moet voorzien in trajecten naar re-integratie op de arbeidsmarkt en een opleidingsplan. Zo bieden we werknemers onmiddellijk de nodige handvaten om opnieuw aan de slag te gaan.

Ondersteun werknemers die aan de slag willen gaan of blijven ondanks een medische problematiek
Wie ziek wordt, wordt verplicht om zijn/haar activiteiten voor 100% stop te zetten om een arbeidsongeschiktheidsuitkering te ontvangen. We keren dit principe om en zorgen ervoor dat wie ziek is en niet voltijds aan de slag kan blijven, tijdelijk de arbeidsduur kan verminderen. Het loonverlies door het werken van minder uren wordt deels gecompenseerd door een arbeidsparticipatietoeslag. Een soepele combinatie van uitkering en loon moet mogelijk zijn voor langdurig zieken bij werkhervatting

Responsabiliseer de werkgevers door middel van de uitbreiding van het gewaarborgd loon dat werkgevers dienen uit te betalen wanneer hun werknemers langdurig ziek zijn
Arbeiders die ziek worden, hebben slechts recht op een gewaarborgd loon gedurende 7 dagen, daarna krijgen ze gedurende 7 dagen 85,88% van hun normale loon. Het gewaarborgd loon wordt uitbetaald door de werkgever. Bedienden hebben daarentegen recht op een  gewaarborgd loon bij ziekte gedurende 30 kalenderdagen. We willen de periode van gewaarborgd loon voor arbeiders  verlengen naar 30 kalenderdagen om de betrokken werkgevers te responsabiliseren om nog meer aandachtig te zijn voor preventie, aangepast werk en welzijn op het werk.

Vergooi het talent van langdurig zieken niet
Bijna 500.000 mensen dreigen straks al langer dan een jaar van de arbeidsmarkt verdwenen te zijn en vallen terug op een ziekte-uitkering. Deze langdurig zieken hebben vaak nog talenten en mogelijkheden om actief te zijn op de arbeidsmarkt. De regionale arbeidsbemiddelaar, RIZIV, ziekenfondsen en andere partners moeten de handen in elkaar slaan om zo meer mensen terug naar de arbeidsmarkt te loodsen. We blijven het belang van preventie onderstrepen en bekijken hoe we bedrijven hierin nog meer kunnen ondersteunen.

Versterk de degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen
We maken de werkloosheidsuitkering meer activerend door sterkere financiële prikkels te geven aan werklozen om effectief een baan te zoeken en te aanvaarden. cd&v wil de werkloosheidsuitkering in de eerste maanden verhogen zodat werkzoekenden alle ruimte hebben om op zoek te gaan naar een duurzame job. Het is in deze eerste maanden dat de meeste werkzoekenden opnieuw aan de slag gaan. Nadien moeten we zorgen dat de financiële prikkels voldoende groot en helder zijn: de werkloosheidsuitkeringen moeten sneller dalen en op minder momenten. Na 24 of 36 maanden indien je een loopbaan van 20 jaar hebt,  moet een werkloze  een uitkering net boven het leefloon ontvangen.

Beperk de werkloosheidsuitkeringen in de tijd
We beperken de werkloosheidsuitkering tot 36 maanden voor wie geen 20 jaren anciënniteit kan voorleggen. Voor wie langer dan 20 jaar gewerkt heeft, wordt deze beperkt tot 48 maanden. 55+ers die langer dan 20 jaar gewerkt hebben, krijgen een uitzondering op deze beperking.

Zorg voor een aanklampend beleid voor langdurig werklozen dat activeert én tegelijkertijd niemand aan zijn lot overlaat
Vanaf dag één moet de regionale arbeidsbemiddelaar een aanbod op maat doen aan nieuwe werkzoekenden. Opleiding, begeleiding, passende vacatures zullen voortdurend in een aanklampend beleid aangeboden worden. Vanaf januari wordt een werkloze na 2 jaar verplicht nuttige gemeenschapsdienst te verrichten in de lokale gemeenschap. 6 maanden voor de stopzetting van de uitkering, doen de arbeidsbemiddelingsdiensten een ultiem aanbod op maat. Wanneer de werkloosheidsuitkering stopgezet wordt, laten we deze mensen niet los: werklozen die alsnog als toeleidbaar beschouwd worden, blijven ingeschreven bij de arbeidsbemiddelingsdienst zodat ze niet van de radar verdwijnen. Personen die hun uitkering verliezen, worden doorverwezen naar het OCMW.

Sociale economie

Werkzoekenden zullen niet altijd in de reguliere economie kunnen inschakeld worden. Individueel en collectief maatwerk met extra plaatsen in de sociale economie, kunnen een antwoord zijn. Ook instrumenten om lokaal in te zetten zoals gemeenschapsdienst, wijkwerken of tijdelijke werkervaring kunnen ervoor zorgen dat een aanbod op maat kan worden geformuleerd door de regionale arbeidsbemiddelaar. Dit gebeurt in samenwerking met OCMW’s, lokale besturen, verenigingen en social profit en dit zowel voor wie een werkloosheidsuitkering heeft als voor wie beroep doet op een leefloon of niet op de arbiedsmarkt actief is.

Versterk de arbeidsmobiliteit tussen sectoren en tussen de verschillende regio’s in ons land
We willen drempels wegwerken wanneer werknemers de overstap willen maken van een job in de ene sector naar een job in een andere sector en de verschillende statuten beter op elkaar afstemmen. Bovendien moet steeds gelden dat wie gelijk werk doet, gelijke rechten moet hebben en dit mag niet afhankelijk zijn van of je in de privé of bij overheid werkt.

Daarnaast promoten we interregionale mobiliteit binnen België door ook voor Belgen voor ondersteuning te zorgen bij relocatie: Belgen die verhuizen voor een job (minimum 60 km) moeten ondersteuning krijgen.

Wie de streektaal niet wenst te leren, kan geen beroep doen op een werkloosheidsuitkering
Een groot deel van de werkzoekenden heeft onvoldoende taalkennis. In Vlaanderen spreekt zelfs bijna 1 op 4 werkzoekenden onvoldoende Nederlands. We pleiten ervoor om werkzoekenden onmiddellijk taalles te geven wanneer de arbeidsbemiddelingsdienst in contact komt met de werkzoekende. Wie zich niet inzet om de streektaal te leren, kan geen beroep doen op een uitkering.

Geef elke werknemer het recht op 5 opleidingsdagen per jaar
4 op 10 werknemers zullen hun job niet kunnen blijven uitoefenen tot aan hun pensioen omdat ze de nodige competenties missen. Levenslang leren en het opleiden van werknemers op de werkvloer wordt binnen de huidige arbeidsmarktevoluties zoals digitalisering dus steeds belangrijker. Elke werknemer moet  een individueel, meeneembaar en afdwingbaar recht op vijf dagen opleiding per jaar krijgen. We willen bedrijven en werknemers steunen om naar en echte leercultuur te evolueren.

Sociale voordelen moeten toegekend worden op basis van het inkomen
Sociale voordelen worden nog te vaak toegewezen  op basis van het statuut van de begunstigde. Er moet onderzocht worden welke voordelen op basis van het inkomen kunnen toegekend worden zodat mensen sommige sociale voordelen niet automatisch verliezen als ze aan de slag gaan. Op korte termijn wil cd&v ook het sociaal tarief voor energie hervormen, onder meer door het progressief te maken op basis van inkomen.