De energiecrisis doorgelicht.

Nog nooit verliep de aanloop naar de eerste schooldag zo woelig. Want niet alleen zochten de scholen de afgelopen week tot één minuut voor middernacht naar leerkrachten, alle ogen waren ook gericht op het overlegcomité van woensdag, in de hoop enige verlichting van de energiefacturen te zien verschijnen. Gelukkig hield uw partij het hoofd koel.

Een cocktail tegen de koorts.

De energieprijzen nemen steeds onredelijker proporties aan en daar zijn eigenlijk weinig objectieve redenen voor. Wat kan de politiek daartegen doen? Als christendemocraten hebben we daar een eigen visie op, vanuit onze bezorgdheid voor de kwetsbare mensen in onze maatschappij en als rentmeesters voor de volgende generaties. Een cocktail aan maatregelen moet soelaas brengen.

Dat de energieprijzen de pan blijven uit swingen, is het understatement van de week. De prijzen zijn zo disproportioneel hoog geworden, dat de overheden wel moeten ingrijpen. Zo bedraagt de gasprijs in Europa 300 euro/MWh, terwijl dat in Azië maar 150 euro/MWh is en in de VS zelfs maar 30 euro/MWh. Daar is geen enkele objectieve reden voor, het gaat om pure marktspeculatie. Hetzelfde geldt voor de prijs van elektriciteit. Een groot deel daarvan komt van hernieuwbare en nucleaire producenten, die geen last hebben van stijgende brandstofkosten. Met andere woorden: er is een gigantisch verschil tussen kosten en prijzen en daar moet iets aan gedaan worden.
Wat kan de politiek hiertegen doen? Als christendemocraten en rentmeesters, hebben we daar een eigen visie op. Enkel een uitgekiende cocktail van Europese, nationale en regionale ingrepen kan soelaas brengen. Kortetermijnmaatregelen om het onmiddellijke leed te lenigen, maar vooral ook langetermijnmaatregelen, om de welvaart van de komende generaties veilig te stellen. We zetten de voornaamste op een rijtje.

Europees prijsplafond.

In tijden van crisis moet de EU haar rol van leader of the pack opnemen. En de energiecrisis is bij uitstek een Europees probleem. Als land alleen, heeft België bitter weinig hefbomen om iets te ondernemen. Voorstellen om op Belgisch niveau de prijzen te blokkeren, zijn totaal onrealistisch en geven mensen enkel valse hoop. Bovendien zijn ze niet ongevaarlijk. Onze energiebevoorrading is namelijk zo nauw verweven met die van onze buurlanden, dat een Belgisch prijsplafond als resultaat zou hebben dat we onze buurlanden voorzien van goedkope stroom, zonder dat we er zelf optimaal van profiteren.
Wat we wél nodig hebben, is een prijsplafond voor alle gasimport op Europees niveau. Daar moeten we bij de EU dus voor pleiten. Europa kan haar economische macht gebruiken om collectief langetermijncontracten voor aardgas, aan redelijke prijzen, te onderhandelen. Met andere woorden: ze kan een groepsaankoop doen. Net zoals tijdens de coronacrisis met de COVID-vaccins, kunnen we op die manier vermijden dat Europese landen tegen elkaar opbieden en de prijs zo opdrijven.

Aanpak overwinsten.

De excessieve winsten die energiebedrijven vandaag maken, stuiten ons tegen de borst. Europa denkt als mogelijke oplossing aan een loskoppeling van de elektriciteitsprijs en de gasprijs, waarbij een prijsplafond zou worden ingevoerd voor elektriciteit die afkomstig is van windenergie, zonne-energie of kernenergie. Dat is voor ons de juiste piste. De lidstaten kunnen de inkomsten vervolgens gebruiken om de elektriciteitsrekening van burgers en bedrijven te verlagen. In afwachting zal onze minister van Energie, Tinne Van der Straeten, onderzoeken hoe we – in afwachting van een Europese oplossing – de overwinsten in België kunnen ‘afromen’. Eindelijk, zoals cd&v al langer voorstelde. Een werkgroep van deskundigen zal zich met haar over de kwestie buigen en nagaan welke fiscale en juridische instrumenten ze daarvoor in stelling kunnen brengen. De basis daarvoor is het model van de repartitiebijdrage in de nucleaire sector. Die levert dit jaar alleen al 750 miljard op.

Meer netto-inkomen dankzij de fiscale hervorming.

Minder belastingen betekenen meer koopkracht, en dus meer financiële middelen om de hoge energiefacturen te tackelen en woningen energiezuiniger te maken. De blauwdruk van fiscale hervorming van minister van Financiën Vincent Van Peteghem verlaagt de lasten op arbeid stevig. De verhoging van de belastingvrije som, de hervorming van de tariefstructuur, de uitdoving van de BBSZ (Bijzonder Bijdrage voor de Sociale Zekerheid) en de uitbreiding van de werkbonus, laten mensen een pak meer overhouden. Wie zal dat betalen? Dat is het mooie aan het voorstel. In de blauwdruk verschuiven de lasten op arbeid richting lasten op vervuiling. De enige juiste keuze in het licht van de milieu- en klimaatuitdagingen waar we voor staan.

Zelf energie besparen.

Last but not least: de goedkoopste energie is de energie die we niet verbruiken. Onze eigen vraag naar aardgas moet dalen, willen we de prijzen onder controle krijgen. Allemaal hebben we daarin onze rol te spelen: de overheid, de bedrijven, én de gezinnen. Om haar voorbeeldrol in de verf te zetten, heeft de federale regering beslist de temperatuur in al haar gebouwen te verlagen tot 19 graden. Daarnaast zal de verlichting in de federale gebouwen en monumenten tussen 19 en 6 uur worden uitgeschakeld.
Ook een goede isolatie van je woning, zonnepanelen enz… zullen de vraag naar aardgas laten dalen. Maar niet iedereen beschikt over voldoende financiële middelen om die ingrepen thuis te doen. Daarom is extra steun voor de gezinnen belangrijk. Vandaar het voorstel van parlementsleden Robrecht Bothuyne en Leen Dierick, om mensen die uit het sociaal tarief stappen zonnepanelen aan te bieden. Goed voor het klimaat en een structurele oplossing voor de hoge energiefacturen van gezinnen. We laten niemand achter.